Ngày 15/12/2021, tại Phiên họp của UNESCO, di sản Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Vào ngày 24/9/2022, UBND tỉnh Yên Bái phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La sẽ tổ chức Lễ đón nhận bằng của UNESCO ghi danh “Nghệ thuật Xòe Thái” vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai mạc lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022

Theo đó, Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh “Nghệ thuật Xòe Thái” vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai mạc Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng Quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022 được tổ chức vào 20h00 ngày 24/9/2022 tại Sân vận động Thị xã Nghĩa Lộ.

Chương trình nghệ thuật đặc sắc với chủ đề “Xòe Thái – Tinh hoa miền di sản” với 3000 diễn viên, nghệ nhân, nhân dân tham gia, trong đó có màn đại xòe với quy mô 2.022 người. 

Trong khuôn khổ Lễ đón nhận và Lễ hội còn có các hoạt động nổi bật như: Hoạt động biểu diễn đường phố diễn ra sẽ giới thiệu hình ảnh trang phục và những làn điệu dân ca, dân vũ truyền thống của dân tộc Thái và một số dân tộc tại các địa phương; Hội chợ sản phẩm đặc sản các vùng miền và văn hóa ẩm thực; Triển lãm ảnh Nghệ thuật Xòe Thái và Ảnh đẹp du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng.

Mời các bạn hãy đến với Mường Lò (Yên Bái) để được hòa mình vào trong bầu không khí của câu ca so sánh trong dân gian: “Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc”. Không chỉ là cánh đồng rộng lớn, Mường Lò còn là vùng đất tổ của người Thái Đen ở Tây Bắc, có chiều dài lịch sử, thấm đẫm bản sắc văn hóa và huyền thoại của những chiến công. “Xòe” chứa đựng giá trị văn hóa tinh thần không thể thiếu trong đời sống của cộng đồng người Thái. Từ quan niệm của tổ tiên: “Không xòe không tốt lúa/Không xòe thóc cạn bồ/Không xòe trai gái không thành đôi/Không xòe hoa sẽ tàn héo…”. Đồng bào coi xòe như cơm ăn, áo mặc, như lửa, muối và nước. Sau mỗi vụ mùa bội thu, trong lễ cưới hoặc mừng nhà mới…, người Thái đều tổ chức xòe.  Khi bạn đến Mường Lò, đêm đêm dưới ánh trăng, bên đống lửa bập bùng, trong tiếng trống, tiếng khèn mời gọi, bạn cùng với mọi người không phân biệt già, trẻ, gái, trai, tay nắm tay, vai kề vai, người nọ bước theo chân người kia cùng quay vòng sôi động trong điệu múa quây quần của điệu xòe hoa, xòe khăn, xòe quạt…

Qua mỗi bước xòe, bạn và mọi người trở nên gần gũi, chan hòa, thân thiện với nhau hơn và càng thêm hòa đồng với thiên nhiên, cùng nhau bày tỏ tình yêu cuộc sống, bản mường, quê hương đất nước.

Trải qua chiều dài của lịch sử, người Thái vẫn lưu giữ và trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác các điệu xòe cơ bản. Xòe không chỉ là những tiết mục văn nghệ dân gian mà còn là sự kết tinh, phản ánh mọi mặt sinh hoạt đời sống, chuyên chở quan niệm về vũ trụ, chứa đựng những giá trị văn hóa và triết lý nhân sinh cao đẹp cùng khát vọng sống ngày một tốt đẹp hơn của con người.

Có thể nói xòe của người Thái là giá trị phi vật thể vô giá trong kho tàng văn hóa Thái nói riêng và văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung. Hiện nay, nghệ thuật xòe của người Thái đã được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Và điều quan trọng hơn hết “xòe” là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong đời sống sinh hoạt của người dân nơi đây, đã và đang thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước biết đến, tìm về khám phá và trải nghiệm.

Nguyễn Thị Thái

Phòng Nghiệp vụ