Nhiều năm qua hệ thống Thư viện công cộng tỉnh Yên Bái đã đẩy mạnh các hoạt động phục vụ bà con người dân tộc thiểu số, góp phần nâng cao mức hưởng thụ văn hóa và phát triển văn hóa đọc cho người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.  

Nhằm phát triển văn hóa đọc cho đồng bào người dân tộc thiểu số, hệ thống thư viện công cộng của tỉnh Yên Bái đã tăng cường bổ sung tài nguyên thông tin để phục vụ bạn đọc tại Thư viện tỉnh và các thư viện cấp huyện, cũng như tăng cường việc luân chuyển sách báo và phục vụ của xe thư viện lưu động tại cơ sở. Các thư viện công cộng đã chú trọng bổ sung, lựa chọn sách báo phù hợp với nhu cầu của bạn đọc tại cơ sở, đặc biệt ưu tiên sách báo phổ biến giáo dục pháp luật, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số, sách phổ biến kiến thức khoa học, kỹ thuật mới, sách y học, chăn nuôi, trồng trọt nhằm  phát triển kinh tế gia đình và chăm sóc sức khỏe cộng đồng cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tính đến nay hệ thống thư viện công cộng tỉnh Yên Bái đã có trên 400.000 bản sách. Trong đó kho sách dành riêng cho việc tổ chức hoạt động luân chuyển và phục vụ lưu động tại cơ sở của Thư viện tỉnh Yên Bái đã có trên 100.000 bản.

Các em học sinh trường PTDTNT huyện Trạm Tấu đọc sách trong ngày tổ chức các hoạt động Hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024

Để công tác phát triển văn hóa đọc cho đồng bào người dân tộc thiểu số đạt hiệu quả cao, Thư viện tỉnh Yên Bái phối hợp cùng các thư viện cấp huyện đã triển khai tốt dự án “Xe thư viện lưu động phục vụ cộng đồng”. Từ năm 2008 khi bắt đầu triển khai hoạt động của xe thư viện lưu động đến nay số điểm phục vụ cố định đã tăng lên rất nhiều, ban đầu là 40 điểm đến nay đã tổ chức phục vụ tại 75 điểm cố định, không kể các điểm tổ chức lễ hội và các sự kiện chính trị, văn hóa mà Thư viện tỉnh Yên Bái tham gia. Với các điểm phục vụ của xe thư viện lưu động, Thư viện tỉnh Yên Bái ưu tiên đặt điểm tại các xã vùng sâu vùng xa nơi có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống, vì vậy đã tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào dân tộc thiểu số được sử dụng tài nguyên thông tin thư viện, truy cập internet. Hàng năm, Thư viện tỉnh Yên Bái tổ chức xe thư viện lưu động phục vụ gần 200 buổi, trên 50.000 lượt bạn đọc, trên 100.000 lượt sách báo luân chuyển.

Đồng bào dân tộc thiểu số huyện lục Yên đọc báo xuân

Hoạt động của xe thư viện lưu động còn giúp hệ thống thư viện của tỉnh Yên Bái làm tốt công tác tuyên truyền phổ biến các văn bản pháp luật, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến đồng bào dân tộc thiểu số, cũng như tài liệu tuyên truyền về trồng trọt chăn nuôi nhằm phát triển kinh tế gia đình, tài liệu chăm sóc sức khỏe cộng đồng cho bà con người dân tộc thiểu số. Mỗi năm đã tổ chức tuyên truyền hơn 80 chuyên đề giới thiệu tài liệu tới bạn đọc tại các điểm phục vụ lưu động.

 Phục vụ đồng bào dân tộc thiểu số huyện Văn Yên đọc sách, báo tại Lễ hội đền Đông Cuông

Việc tổ chức tốt hoạt động của xe thư viện lưu động còn đẩy mạnh công tác luân chuyển sách báo phát triển văn hóa đọc cho đồng bào người dân tộc thiểu số. Ngoài việc cho mượn tập thể tại 75 điểm phục vụ của xe thư viện lưu động, Thư viện tỉnh Yên Bái còn tổ chức luân chuyển xuống 155 tủ sách em yêu tại các trường học, Trại giam Hồng Ca và Trại tạm giam Công an tỉnh Yên Bái. Thư viện tỉnh đã phối hợp với các thư viện cấp huyện tổ chức luân chuyển sách báo tới 20 điểm Bưu điện Văn hóa xã và tủ sách cơ sở. Số lượng sách báo luân chuyển và cho mượn tập thể của thư viện đã tăng theo từng năm, mỗi năm đã có trên 50.000 bản sách đã được thư viện tỉnh Yên Bái luân chuyển và cho mượn tập thể để phục vụ bạn đọc tại vùng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Ra mắt tủ sách thắp sáng ước mơ và các hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam

tại trường PTDTBT TH&THCS Bản Công, huyện Trạm Tấu

Để phát triển văn hóa đọc đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh, Thư viện tỉnh Yên Bái đã phối hợp với các Trung tâm Truyền thông Văn hóa cấp huyện để xây dựng các tủ sách cơ sở, tính đến nay có 120 tủ sách duy trì việc tổ chức phục vụ cho đồng bào dân tộc thiểu số. Năm 2023, Thư viện tỉnh Yên Bái đã phối hợp với các Trung tâm Truyền thông và Văn hóa huyện Lục Yên, huyện Văn Yên, huyện Văn Chấn, huyện Mù Cang Chải tích cực triển khai thực hiện dự án 06, tiến hành hỗ trợ xây dựng 28 tủ sách cộng đồng cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh Yên Bái. Với mỗi tủ sách cộng đồng này ngoài nguồn vốn được đầu tư 30 triệu/1 tủ sách để mua giá và sách báo, Thư viện tỉnh Yên Bái còn hỗ trợ xây dựng quy định về phục vụ bạn đọc và hướng dẫn công tác quản lý, phục vụ bạn đọc tại các tủ sách cộng đồng. Năm 2024, thực hiện dự án 06, Thư viện tỉnh Yên Bái tiếp tục phối hợp với Trung tâm Truyền thông và Văn hóa huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Lục Yên, Văn Chấn, thị xã Nghĩa Lộ để xây dựng 30 tủ sách dành cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Mong rằng việc xây dựng các tủ sách cộng đồng  sẽ tạo cơ hội cho đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh Yên Bái được tiếp cận nhiều hơn với nguồn thông tin tri trức để phát triển kinh tế gia đình, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Đặc biệt quan tâm đến con em đồng bào dân tộc thiểu số, Thư viện Yên Bái đã xây dựng Kế hoạch phối hợp với Trung tâm Truyền thông và Văn hóa cấp huyện và các trường Phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn xây dựng “Tủ sách thắp sáng ước mơ”. Đến nay đã có 11 “Tủ sách thắp sáng ước mơ” được xây dựng trên địa bàn cấp huyện. Mỗi tủ sách Thư viện tỉnh Yên Bái đều tặng 200 đến 300 bản sách làm vốn sách ban đầu để xây dựng tủ sách, bên cạnh đó thư viện cũng cho mượn từ 200 – 500 bản sách để tủ sách được duy trì và tổ chức tốt việc phục vụ các em học sinh người dân tộc thiểu số. Việc  xây dựng tủ sách “Thắp sáng ước mơ” tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú và Bán trú là nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Thư viện tỉnh Yên Bái và Thư viện  nhà trường, trong việc hình thành thói quen đọc sách, phát triển văn hóa đọc trong học sinh người dân tộc thiểu số. Thông qua tủ sách “Thắp sáng ước mơ”nhằm nâng cao ý thức tự học, rèn luyện tính chủ động, tích cực, sáng tạo trong đổi mới phương pháp học tập và rèn luyện của các em học sinh người dân tộc thiểu số, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, phục vụ nhu cầu học tập suốt đời của các em. Tạo môi trường giáo dục lành mạnh, giúp học sinh rèn luyện nhân cách, lối sống, áp dụng những kiến thức trong sách, báo vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giáo dục trong nhà trường. Xây dựng thói quen, ý thức của học sinh người dân tộc thiểu số trong việc tham gia các hoạt động thư viện, bảo quản sách, báo, giữ gìn kho tàng tri thức của nhân loại.

Nhằm tăng cường công tác phục vụ bạn đọc cho người dân tỉnh Yên Bái cũng như đồng bào dân tộc thiểu số, Thư viện tỉnh Yên Bái đã đẩy mạnh công tác xây dựng dữ liệu số để phục vụ bạn đọc trên không gian mạng, tính đến nay Thư viện tỉnh Yên Bái đã xây dựng được 9 bộ sưu tập số với 3.665 tài liệu 573.340 trang. Trong đó Thư viện tỉnh Yên Bái đặc biệt quan tâm đến việc giới thiệu tài liệu địa phương, tài liệu cổ bằng tiếng dân tộc thiểu số của tỉnh Yên Bái. Hàng năm Thư viện tỉnh Yên Bái đã chia sẻ dữ liệu số cho các trường học để phục vụ bạn đọc tại trường học, nhằm nâng cao năng lực cho các thư viện trường học cũng như thúc đẩy việc chuyển đổi số trong lĩnh vực thư viện. Cụ thể năm 2023 thư viện tỉnh Yên Bái đã tổ chức phục vụ 73.101 bạn đọc qua không gian mạng và liên kết chia sẻ dữ liệu cho 24 trường học, trong đó có rất nhiều trường học dành cho học sinh người dân tộc thiểu số.

Để phát động phong trào đọc sách, hàng năm Thư viện tỉnh Yên Bái đã hướng dẫn cho các thư viện cấp huyện tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam và Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời. Cùng các thư viện cấp huyện tổ chức phối hợp với một số trường Phổ thông dân tộc nội trú để tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam và Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời, nhằm phát động phong trào đọc sách trong con em người dân tộc thiểu số. Năm 2024, Thư viện tỉnh Yên Bái đã phối hợp với Trường Phổ thông dân tộc Nội trú THCS huyện Trạm Tấu và Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú TH&THCS  Bản Công tổ chức ra mắt 2 tủ sách “Thắp sáng ước mơ” và tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam. Năm 2024 cũng có 65 trường trên địa bàn toàn tỉnh phối hợp với các thư viện tổ chức hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam.  

Xe thư viện lưu động phục vụ học sinh trường PTDTNT THCS huyện Mù Cang Chải

 Hoạt động tuyên truyền giới thiệu sách báo thu hút bạn đọc người dân tộc thiểu số được tiến hành trong cả hệ thống thư viện. Thư viện tỉnh Yên Bái và các thư viện cấp huyện đã tổ chức tuyên truyền giới thiệu tài liệu trực quan tại thư viện trong dịp những ngày lễ lớn trong năm hoặc những ngày kỉ niệm của đất nước và của địa phương tới bạn đọc. Bên cạnh đó hoạt động truyền thông và tuyên truyền giới thiệu sách báo trên không gian mạng được đẩy mạnh trong toàn tỉnh, từ việc tuyên truyền trên Website của Thư viện tỉnh Yên Bái và các Trung tâm Truyền thông Văn hóa đến tuyên truyền trên trang Fanfange của các đơn vị. Vì vậy đã tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho bạn đọc được lựa chọn tài liệu phù hợp với nhu cầu.

Từ việc tăng cường bổ sung tài nguyên thông tin đến việc tích cực tổ chức các hoạt động thu hút, phục vụ bạn đọc với nhiều hình thức nhiều năm qua hệ thống thư viện của tỉnh Yên Bái không ngừng nỗ lực phát triển văn hóa đọc trên địa bàn toàn tỉnh cũng như đặc biệt quan tâm đến việc phát triển văn hóa đọc đối với đồng bào dân tộc thiểu số, như năm 2023 toàn tỉnh Yên Bái đã tổ chức phục vụ 329.230 lượt bạn đọc với  432.509 lượt tài nguyên thông tin.

Mong rằng với những nỗ lực và cố gắng trong việc triển khai các hoạt động phục vụ bà con người dân tộc thiểu số của các thư viện công cộng của tỉnh Yên Bái sẽ góp phần lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng các dân tộc cũng như góp phần phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

                                                                         Phạm Thị Bích Liên

                                                                   Phòng Xây dựng phong trào